Voorstelling: DaMast speelt 'Fantoomlief'. Tekst: Gijsje Kooter. Spel: Attila Bellus, Jantien Koenders, Noël van Santen. Vormgeving: Joost van Wijmen. Regie: Rik Luijmes. Gezien: maandag 22 februari 1999 in O42, Nijmegen
Door Rob Hoozemans
Ik kom bijna nooit zonder 'vooroordelen' een voorstelling binnen. Bij deze voorstelling was de publiciteit zeker niet eenduidig. In het ene blad ging het over een jongerenvoorstelling vanaf 16 jaar, een ander vermelde dat Rik Luijmes zelf zou spelen, en pas in de Gelderlander ging het over de nieuwe groep (van Rik) DaMast. Ik wist langs een andere weg dat deze groep een 'leuke' subsidie had ontvangen. Zo'n toewijzing kom ik altijd graag meebeoordelen. Op de pubiliciteitsfoto hield een halfblote actrice een grote kettingzaag overeind. Al met al beloofde het een ruige voorstelling te worden.
Ruig was de voorstelling zeker niet. Wel mooi! De tekst is een voortzetting op de jeugdroman Vallen van Anne Provoost. Tien jaar na hun laatste (dramatische) ontmoeting bezoekt Lucas zijn jeugdvriendin Caitlin die nu samenwoont met de hout-kunstenaar Milan. Lucas heeft destijds Caitlin gered van een zekere dood na een ongeluk, maar daar was voor nodig om haar voet met een kettingzaag te 'bevrijden'. Zo goed als een niet meer aanwezig lichaamsdeel fantoompijnen kan opleveren, is een oude liefde nooit vrij van herinneringen. Lucas komt een dag te vroeg en ontmoet Milan die op het punt staat een paar dagen weg te zijn en niet op de hoogte was van zijn komst. Een driehoek van jaloerse pijnen tekent zich af. "Is hij de man die mijn vriendin mismaakt heeft?" Caitlin wil Lucas voor zichzelf hebben. Vooral in haar uiteindelijk streven hem te geven wat hij haar had moeten geven, de dood. Door de kettingzaag.
De kettingzaag krijgen we niet te zien, evenmin als de gevaarlijke attributen die op de spelvloer, die het atelier van Milan voorstelde, aanwezig zouden mogen zijn. Een vrijpartij op een zaagtafel met circelzaag is nu eenmaal dreigender als gewoon op de eettafel. Die is tegenwoordig nauwelijks meer ruig te noemen. De ontmoeting tussen de kleine dood en de grote dood krijgen we niet te zien. De actrice (Jantien Koenders) gooit een emmer water over zich heen en speelt met natte haren in haar gezicht haar slotmonoloog. Het wordt duidelijk dat ze druipt van het bloed nadat ze Lucas (Noël van Santen) in stukken heeft gezaagd.
Er werd overigens helder en trefzeker gespeeld. Jantien Koenders heeft de speelsheid en vrijheid van een jonge actrice die zichtbaar geniet van wat ze aan het doen is. Noël van Santen zet daar even 'krachtig' de altijd kind gebleven Lucas tegenover. Naief stoer en kwetsbaar tegelijk. Zijn monoloog over het 'ongeluk' is pijnlijk meeslepend. Atilla Bellus is als de jaloerse Milan gespitst op iedere beweging en blik die Caitlin en Lucas aan elkaar geven. Als de spelers genieten, dan geniet ik meestal ook.
Jantien Koenders heeft tien jaar geleden als 17 jarig meisje een figurantenrol gespeeld in de muziektheaterproduktie Babylon en is daarna naar de acteursopleiding in Utrecht gegaan. Collegafigurant Robbie Verheijen is de afgelopen jaren gevolgd in 'de klas'. Een vierjarig TV-project over een klas op de acteursopleiding in Amsterdam. Het kan dus kennelijk geen kwaad je toneelcarriere te beginnen als figurant.
Attila Bellus moet echter van de regisseur vierkante ruwe houten objecten aan een stellage hangen (de tentoonstelling?) zonder dat we iets van zijn creatieve vaardigheden te zien krijgen. Zoals gezegd er slingert geen zaag, hamer of beitel die in driehoeksrelaties de altijd aanwezige dreiging fysiek kunnen maken. Ik herinner me een voorstelling waarin ik ooit wèl een ronkende kettingzaag op de vloer heb gezien. De waanzin die dat geluid voortbrengt, zou een versterking van het spelconcept opleveren. Met het spel zat het goed. Het is een acteursvoorstelling. Zeker een die thuis hoort op de vloer van een theater als O42. Maar een groter lef zou de voorstelling net dat beetje extra geven en uit de voorzichtigheid sleuren. Bij de volgende voorstelling van DaMast zal ik er zeker weer zitten.