Uit de Gelderlander 18 februari 1999
Door Hans Walraven
Liefde kent zijn schaduwzijden. Liefde kan verloren gaan, liefde kan verdriet teweegbrengen. Fantoomlief, de eerste productie van de door Rik Luijmes opgezette theatergroep DaMast, gaat over die achterkant van de liefde, over de nachtmerrie waarin verlangen kan eindigen. Of, in de woorden van een van de hoofdrolspelers: 'Het is wreed: de liefde. Wreed om bemind te worden én wreed om lief te hebben. Voor beide partijen een groot onrecht.' Het stuk is geïnspireerd op de jeugdroman Vallen van Anne Provoost, vertelt regisseur Rik Lijmes. Uit het boek werden ingrediënten geleend, waarop DaMast een nieuw psychologisch gelaagd verhaal baseerde. Fantoomlief is eigenlijk het vervolg opVallen
Enige jaren geleden ondernam de Nijmegenaar een poging dit met de Woutertje Pieterse Prijs bekroonde boek in een toneelstuk te gieten. "Maar dat werd niks en de groep viel uit elkaar. Maar ik wilde eigenlijk niet opgeven. Toen kreeg ik het idee om het verhaal zich vijf of meer jaar later te laten afspelen."
Vallen gaat over de 16-jarige Lucas, een jongen tussen servet en tafellaken, die het noodlot tegemoet gaat als hij met zijn moeder de vakantie doorbrengt in Frankrijk.
Hij leert er een meisje kennen, Caitlin, die hij het leven redt, maar met wie hij ook een gruwelijk geheim deelt. Maar hij raakt ook onder de invloed van een neo-nazi. "Ik stelde me de vraag wat er na verloop van tijd van die mensen terecht zou zijn gekomen", zegt Rik Luijmes. "Het boek geeft geen enkele aanwijzing. Maar hoe zou het aflopen? Is het mogelijk om de vreselijke dingen die Lucas en Caitlin hebben meegemaakt te verwerken?"
Anne Provoost kon op die vragen ook geen antwoord geven. Hooguit wat adviezen. "Toen ze onze eerste versie zag, was haar reactie: 'Jullie maken dezelfde fout als ik door alles veel te zwart-wit neer te zetten'. Daar hebben we van geleerd. Verder liet ze het helemaal bij ons." Maar helemaal losgelaten heeft ze het misschien toch niet. "Als haar nú bij lezingen gevraagd wordt hoe haar verhaal verder gaat verwijst ze naar ons stuk", lacht Rik.
"Een 'verdervertelling', noemde ze Fantoomlief."
Rik en tekstschrijfster Gijsje Kooter laten Lucas Caitlin weer opzoeken. Ze woont inmiddels in Amerika met haar partner Milan. Wat er vervolgens verder in Fantoomlief gebeurt, is misschien nog schokkender dan wat het boek al aan onafwendbare tragiek biedt. Het eindresultaat choqueerde zelfs Anna Provoost, aldus Rik. "Maar ze zei erbij dat ze het ook heel mooi vond." Behalve over verlies gaat Fantoomlief namelijk ook over jeugdige onschuld, over hoop die aanspreekt. Daarnaast heeft DaMast het psychologische drama van onverwachte inkijkjes voorzien. Rik Luijmes: "Ik streef er altijd naar het zware juist heel licht op te pakken, en om de grappen ernstig te benaderen. Daarom kantelt de voorstelling steeds, blijft-ie heel fris."
Theatergroep DaMast speelt Fantoomlief op maandag 22 februari 1999 om 20.30 uur in O42 in Nijmegen.